Diverse kwesties, met de nog altijd niet opgeloste Kindertoeslagaffaire als schrijnend voorbeeld, hebben duidelijk gemaakt dat overheden toenemend tekortschieten op het punt van menselijkheid. Besturen met een “menselijke maat” staat dan ook volop in de belangstelling en dient wat Sociaal Gemert-Bakel betreft bij de onderhandelingen over een nieuw coalitieakkoord een groot aandachtspunt te zijn.
Wij vinden dit o.a. zo belangrijk omdat daarmee het vertrouwen tussen bestuurders en inwoners hersteld kan worden. Maar wat is een menselijk bestuur nou eigenlijk? Daar is al vaker over geschreven omdat het toch wel wat ingewikkelder is dan het lijkt.
Voor Sociaal Gemert-Bakel is het allerbelangrijkste dat de overheid de wensen en behoeften van de inwoners als uitgangspunt neemt. Dat is minder vanzelfsprekend dan het lijkt omdat bestuurders gewend zijn te werken vanuit de wet- en regelgeving die we landelijk, provinciaal en gemeentelijk hebben afgesproken. Als je alleen maar kijkt of plannen en wensen daar in passen, kun je vanuit menselijk oogpunt flink tekort schieten. Een menselijk bestuur probeert waar mogelijk tegemoet te komen aan de wensen en behoeften van de individuele inwoner of groepen inwoners binnen dat wat wettelijk gezien mogelijk is. Een lastig punt is dat dit gemakkelijk kan leiden tot situaties waarin mensen zich achtergesteld voelen of het gevoel hebben niet op dezelfde manier te worden behandeld als een ander.
Leidend dient dus te zijn wat mensen nodig hebben. Maar wie bepaalt dat? Zij zelf? Of bepalen ambtenaren, professionals of de politieke partijen dit? Daar kunnen de meningen nogal over verschillen. Mag je bijvoorbeeld ongezonde keuzes maken? Of niet meedoen aan allerlei zaken? De politiek zegt dan vaak: nee. Maar hoe menselijk is dat dan eigenlijk?
Een menselijk bestuur is zich er van bewust dat de deskundigheid van haar medewerkers zijn beperkingen heeft. Weten wij als bestuurders hoe het is om in ernstige financiële of andere nood te verkeren? Of om op te moeten boksen tegen een overheid die vaak niet thuis geeft en zich bovendien gesteund weet door een legertje deskundigen, zoals juristen?
Menselijk besturen kan alleen als bestuurders, ambtenaren, raads- en commissieleden zich proberen te verdiepen in hoe mensen hun wereld dagelijks beleven. Dat begint bij het besef dat je vaak niet weet hoe het is om die ander te zijn. Alleen door het gesprek aan te gaan, goed te luisteren en je te verdiepen in die ander, kun je je daar enigszins een beeld van vormen.
Daarmee is “menselijk besturen” opnemen in een verkiezingsprogramma of coalitieakkoord, gemakkelijk even opgeschreven, maar een heel stuk moeilijker om waar te maken. Je kunt het bijvoorbeeld niet een beetje invoeren, want daar hebben mensen niets aan. Het is ook geen doel dat je op een gegeven moment af kunt vinken, maar iets waar je voortdurend naar moet blijven streven.
Wij hopen dat de komende coalitiepartijen gaan besturen in het besef dat je het voor de inwoners doet en deze centraal stelt. Sociaal Gemert-Bakel zal ze hierbij graag ondersteunen. Gevraagd, maar zo nodig ook ongevraagd.